Op deze charmante plek word ik verwelkomd met heerlijke koffie door professor Hanna Rejmer, een uitstekende zangeres (sopraan), winnares van internationale zangcompetities, docent zangkunst die vele artiesten heeft opgeleid op Poolse en buitenlandse podia. Ze vestigde zich permanent in het Senior Musician's House nadat haar professionele carrière eindigde.
AJ: - We ontmoeten elkaar in het Senior Musician's House. Het is hier erg gezellig.
HR: - Het is een prachtige plek en een mooie fase in mijn leven. Het Muzikantenhuis is een bijzondere plek; het is ontstaan dankzij de inzet van veel geweldige mensen. De heer en mevrouw Zofia en Antoni Wit hebben, in samenwerking met de Mazovische regering, een echt asiel voor oudere musici gecreëerd; de huidige voorzitter van de Stichting, de prachtige zangeres Anna Jurksztowicz, en de prachtige directeur Anna Stańczyk runnen het Huis met veel zorg en openheid voor onze behoeften. Dit huis is mijn ware thuis
AJ - In het Senior Musician's House vervul je je mooie missie als entertainer van muziekevenementen, zo'n goede geest van muziek. Hierdoor wakkert je passie voor muziek verder aan.
HR: - Ik heb het geluk dat ik hier muziekevenementen en concerten kan organiseren voor mensen die ervan houden. Het is een constante vreugde en voldoening voor mij.
AJ: - Professor, op uw mooie periode van artistiek en pedagogisch werk.
HR: - Ik weet niet wanneer het voorbij is gevlogen... Ik heb 23 jaar lesgegeven aan de Feliks Nowowiejski Academy of Music in Bydgoszcz en bijna 40 jaar aan de Bednarska middelbare muziekschool in Warschau. Soms kan ik niet geloven dat het zo lang is... Ik heb veel afgestudeerden opgeleid; zij hebben van deze gelegenheid gebruik gemaakt om in verschillende mate in het vak te zitten.
AJ: - Wat is belangrijk in de opleiding van een toekomstige zangeres?
HR: - Naast stemtraining moet je ook voor je fysieke en mentale conditie zorgen. Ik heb ergens gelezen dat dit beroep wordt beschouwd als een van de moeilijkste beroepen ter wereld. Het vereist inderdaad een grote discipline, een sterk karakter en het vermogen om je talent met het publiek te delen.
AJ: - ook om met de druk van de verwachtingen om te gaan, om beoordeeld te worden...
HR: - Eeuwig onderhevig aan evaluatie! Dit heeft een aanzienlijke impact op je gezondheid, want constante artistieke activiteit veroorzaakt ook stress.
AJ: - Aan de andere kant zorgt een constante artistieke activiteit ervoor dat je je voortdurend ontwikkelt, dat je niet kunt "loslaten" en dat je voortdurend jong blijft.
HR: - Ja, door steeds maar weer in deze professionele cirkel te blijven, word je langzamer oud (lacht). Je krijgt routine in de goede zin van het woord, je krijgt ervaring. Je leert ook hoe je plankenkoorts onder controle kunt houden, hoe je je interpretatie kunt verrijken dankzij ervaring, dankzij volwassenheid. Ik bedoel volwassenheid in termen van artistieke ervaring, maar ook fysieke en intellectuele volwassenheid, want dit alles gaat altijd hand in hand.
AJ: - Dit brengt ons bij een andere kwestie: door het trainen van de stem verbetert de zanger zijn techniek, doet hij ervaring op. Maar hij botst ook met de realiteit van het leven; net als in elk ander beroep worstelt hij om al zijn verantwoordelijkheden met elkaar te verzoenen. Laten we niet vergeten dat deze baan erg veeleisend is, ook organisatorisch. Je kunt je geen moment van zwakte veroorloven....
HR:- Dat kun je niet.
AJ: - ... en niet optreden omdat er bijvoorbeeld iets belangrijks gebeurt in je privéleven... Ik heb de indruk dat mentale veerkracht sterker moet zijn bij zangers, bij musici dan bij mensen met andere beroepen.
HR:- Ja. Het is een mooi en moeilijk pad tegelijk, een heel moeilijk pad.
AJ: - Maar laten we teruggaan naar het begin. Wat is je mooiste herinnering aan het begin van je professionele pad?
HR:- Het begin was triviaal. In die tijd was ik aan het afstuderen bij professor Olga Olgina. Ik was gekwalificeerd om auditie te doen voor internationale competities, die toen werden gehouden in het Nationaal Filharmonisch Orkest. In de jury zaten sterren als Ada Sari, Stefania Wojtowicz en Olga Olgina; het was een uitstekende en uiterst inschikkelijke jury. Als een van de jongste deelnemers kwalificeerde ik me voor de Koningin Elisabethwedstrijd voor zang in België in 1963. Ik vertrok vastbesloten om ten minste de tweede fase te halen; dat zou een succes zijn geweest, ik had immers mijn diploma nog niet. Het kwam als een grote verrassing voor mij en voor professor Olgina toen ik de tweede plaats won in dit concours - het was de tweede prijs ex aequo met een solist van de Parijse Opera (de eerste prijs werd niet toegekend). Het was een prachtig moment omdat ik toen nog geen professionele zanger was, ik was een jong iemand die gewoon met heel mijn wezen genoot van deelname aan dit evenement.
AJ: - Het is waarschijnlijk de mooiste tijd wanneer je zo'n echte vreugde van het zingen ervaart ....
HR:- Ja, het was een authentiek, puur plezier om te zingen, zo'n spontaniteit zonder verantwoordelijkheid. Ik was een "naamloos" jong meisje zonder lasten of druk om te slagen. Ik had een goede stem, ik hield van zingen. Alles was zo puur en eenvoudig. Toen kwam de verantwoordelijkheid: na mijn afstuderen selecteerde de Senaatsraad me om in Italië te studeren, de mogelijkheid van een beurs aan het Benedetto Marcello Conservatorium in Venetië diende zich aan. Ik studeerde bij Maria Carbone en Margherita Carosio (die bij La Scala werd vervangen door Maria Callas nadat haar carrière eindigde). Weer een reis naar het concours in Toulouse - en een zilveren medaille. Misschien zou het nog beter zijn geweest als ik niet voor de eindronde ziek was geworden van een amandelontsteking... Ik had het geluk dat ik toen werd begeleid door de uitstekende pianist Jerzy Marchwinski, die speelde als een gevleugelde man.
AJ: - Wat is belangrijk in het muziekvak?
HR:- Naast talent of stem is mentale aanleg het belangrijkste. Een absoluut belangrijk element is 'professionaliteit', wat ik het vermogen noem om te leren en dan je emoties over te brengen op een publiek. Het is zo'n speciale vaardigheid, zo'n acteursgevoel om jezelf te creëren, om muziek en teksten te maken.
Samengevat: het instrument, of de stem, is belangrijk, dan de mentale aanleg, het vermogen om te interpreteren en de verbeeldingskracht, de esthetiek van het geluid en de esthetiek van de boodschap. Dit alles draagt bij aan een fascinerend eindresultaat, aan het feit dat sommige artiesten ons wel en andere ons niet kunnen boeien. Het is een extreem moeilijk
en zeer complex beroep...
AJ: - Maar er is ruimte voor een beetje plezier?
HR:- Oh, plezier moet er ook zijn. Nou ja, en soms verstijft te veel goed ouderschap de boel (lacht).
AJ: - Wat zou u, professor, een jong iemand adviseren die wil beginnen met leren zingen?
HR:- Als hij of zij gewoon het verlangen voelt om te zingen, voor te dragen, acteur of muzikant wil worden, dan moet je gewoon je dromen volgen. En de juiste leraar of mentor vinden om in jezelf te geloven.
AJ: - niet bang zijn en in jezelf geloven. Trefwoorden. Is het tegenwoordig makkelijker om dit vak te leren of toen je begon?
HR:- Het is nu zeker makkelijker in zoverre dat er meer hulpmiddelen zijn die een preciezere opleiding mogelijk maken. Er is toegang tot opnames van grote sterren, tot internationale cursussen, reizen, beurzen. Wij hadden niet zoveel mogelijkheden.
AJ: - Aan de andere kant, misschien waren deze omstandigheden meer temperend om voor jezelf te vechten?
HR:- Misschien. Er is nog steeds veel veerkracht en constant werk nodig omdat er tegenwoordig meer concurrentie is. Je moet werken en in jezelf geloven, je eigen angsten en weerstanden overwinnen. Je moet altijd zo'n "knots van een maarschalk" hoog voor je dragen, en dat is precies zelfvertrouwen.
AJ: - Je hebt veel geluk als je de juiste persoon op je pad tegenkomt, iemand die je aanmoedigt. Hier keer ik weer terug naar het begin van je carrière: wie was deze belangrijkste persoon?
HR:- Voor mij is de belangrijkste persoon altijd professor Olga Olgina geweest. Ik heb alles aan haar te danken. Ze was niet alleen een uitstekende lerares - ze leidde tenslotte zangers op als Teresa Żylis-Gara en Teresa Wojtaszek-Kubiak, solisten van de Metropolitan Opera. Ik had het geluk dat ze me niet alleen mijn vak leerde, maar ook als een tweede moeder was; terwijl ze voor mijn opleiding zorgde, steunde ze me ook in mijn privézaken.
AJ: - Hier komen we bij de moeilijke kwestie van het evenwicht tussen dit veeleisende beroep en het gezinsleven. Dat is niet gemakkelijk.
HR:- Maar natuurlijk heb ik zelf veel belangrijke dingen opgegeven voor mijn gezin. Een vrouw moet vaak meer opofferen, het gezinsleven bepaalt beslissingen over de toekomst. Ook al zijn er stemkwaliteiten, aantrekkingskracht en talent - het gezin wint. In mijn geval won het. Ik kreeg een aanbod om naar het Teatro Massimo in Palermo te gaan toen mijn moeder, die voor mijn dochter zorgde, ziek werd Ik moest terug, ik koos voor familie.
AJ: - Maar gelukkig is het mogelijk om je professionele pad te verleggen, zodat je het op één plaats kunt inbedden. Ik denk aan je verdere onderwijswerk.
HR:- Ja, het is een natuurlijke voortzetting van een zangcarrière.
AJ: - het zou niet het één zijn zonder het ander.
HR:- Dat is waar. En ik had een uitstekende voorbereiding, professor Olgina was een van de beste zangpedagogen. Tijdens mijn verblijf in Italië studeerde ik cum laude af aan de Master Course in Opera Interpretation aan de Accademia Chigiana, gegeven door Gino Bechi, een solist aan La Scala en een uitstekende bariton. Ik deed ook een pedagogische cursus aan het Instituut voor Pedagogie en Didactiek van de Muziekacademie in Warschau. Ik begon les te geven op een middelbare school in de Bednarska straat in Warschau en later kreeg ik een baan aangeboden aan de Muziekacademie in Bydgoszcz.
Ik moet bekennen dat toen ik begon met lesgeven, ik dacht dat het proces van het opleiden van een student te lang duurde. Na de cursus ben ik anders gaan werken, niet alleen met het oog op het aanleren van zangtechniek, maar ook met het oog op het ontwikkelen van mentale rust. Soms kwamen studenten mentaal gebroken binnen, verloren, ontmoedigd. Soms heeft een jonge artiest op dit moment weinig of geen capaciteiten, of dit is wat hij of zij van zichzelf denkt; ze weten niet welk potentieel ze hebben, waar ze voor staan. De pedagoog moet dit kapitaal naar boven halen; het kan klein zijn in het begin, maar dan is er vaak een grote uitbarsting van talent. Niet elke goede zanger kan echter een goede pedagoog zijn. Er zijn pedagogen, gevestigde zangers die, ondanks hun grote naam, niet zo succesvol zijn in hun pedagogische werk.
AJ: - Het lijkt mij dat een opvoeder die zelf moeilijke carrière- en gezinskeuzes heeft moeten maken, een jongere beter kan helpen dan iemand die zelf zulke ervaringen niet heeft gehad.
HR:- Ja. Ik zal mijn moeilijke begin nooit vergeten. Toen ik naar mijn masterclass in Siena vertrok, had ik $10 op zak; dat was alles wat ik van het ministerie kreeg. Natuurlijk was het in een oogwenk weg voordat ik daar aankwam. Gelukkig hebben de Poolse nonnen me goed geholpen; ze hadden een klein pension in Siena waar ik kon verblijven. De cursus aan de Accademia Chigiana werd voorafgegaan door een examen, waarbij meer dan 100 artiesten streden om 15 plaatsen. Operakunstenaars zelf, en ik was vers van mijn diploma. Ik stond vermoeid in een prachtige zaal tussen een menigte zangers. Ik begon te zingen
en ik hoorde hoe prachtig mijn stem klonk in de prachtige akoestiek. Ik vergat dat het een examen was, ik zong alsof ik in trance was. Toen ik klaar was, kreeg ik applaus (en eerder geen applaus). Ik bewees mezelf dat ik iets waard was, zoals ze zeggen. Ik werd toegelaten, won een topbeurs van het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en kon blijven. En zo ging het verder...
AJ: - De best mogelijke start, hoewel niet gemakkelijk.
HR:- Vanuit het perspectief van vandaag voel ik me voldaan op artistiek en pedagogisch gebied. Misschien zou ik alleen de dosering van emoties veranderen - ik deed alles op 200 procent.
Vroeger deed ik alles op 200 procent, maar 100 procent zou genoeg zijn geweest (lacht). Ik zou dan veerkrachtiger zijn, mentaal en fysiek.
AJ: "Ik denk niet dat er in de loop der jaren iets is veranderd. Toen en nu zouden studenten baat hebben bij de begeleiding van een specialist - tegenwoordig zouden we zeggen een coach - die een jong persoon zou voorbereiden op dit emotioneel moeilijke beroep. Hij zou hen hebben geleerd hoe ze hun emoties kunnen beschermen.
HR:- Maar natuurlijk. De jonge zanger weet nog niet dat je je kracht en emoties moet doseren. Per slot van rekening moet hij niet alleen een belangrijk concert voor zichzelf dragen, maar nog vele andere... Anders zal hij snel opbranden. Ik herinner me de concerten in Sofia en Burgas: het energieke publiek, de oproepen voor toegiften, de hectiek, die me natuurlijk nog meer mobiliseerde. Ik gaf alles en vergat dat ik tenslotte nog andere concerten voor de boeg had. Ik betaalde mijn inzet met extreme vermoeidheid. Zulke kennis komt later, met ervaring.
AJ: - In dit beroep werk je aan je emoties.
HR:- Ik leerde al snel hoe belangrijk het is om goed voor deze emoties te zorgen.
AJ: - Nu zorg je voor de goede emoties van de bewoners van het Senior Musician's House.
HR:- Het is echt een geluk om muzikale ervaringen te kunnen organiseren voor mensen die van muziek houden. Ik kreeg een mooie bedankkaart van mijn medebewoners: "Je leert mensen muziek te begrijpen en te beleven".
AJ - Het was een heel interessant gesprek, dank je wel. Ik wens je een goede gezondheid en vervulling van je dromen en dromen.
Ik wens je een goede gezondheid en vervulling van je dromen en plannen, ook op muzikaal gebied.
Hanna Rejmer (25.09.1937) - sopraan, winnares van zangwedstrijden: België - Luik 1963 (2e prijs), Brazilië - Rio de Janeiro 1963, Frankrijk - Toulouse 1966 (zilveren medaille), Bulgarije - Pleven 1969 (gouden medaille). Na talrijke concerten in Polen en in het buitenland werd ze docent aan de Fryderyk Chopin School of Music in Warschau (1982-2010). Ze doceerde zang aan de Feliks Nowowiejski Academy of Music in Bydgoszcz (1982-1993).
Woont momenteel in het Senior Musician's House in Kąty bij Warschau.